„Rodzina to grunt, w którym jesteśmy zakorzenieni. Dopóki nie rozpoznamy naszych korzeni, dopóty skrzydła, które nam rosną, będą bardzo słabe. Ustawienia rodzin są drogą, która pozwala odkryć korzenie i uwolnić je od tego co szkodzi i osłabia. Wtedy płynąca z korzeni siła będzie mogła dotrzeć do skrzydeł.” [Bertold Ulsamer-niemiecki terapeuta zajmujący się tą metodą napisał w swojej książce]
Co to są ustawienia systemowe?
Ustawienia systemowe, nazywane też konstelacjami rodzinnymi to
młoda dyscyplina. Niektóre jej założenia są częścią ugruntowanej wiedzy
na temat funkcjonowania człowieka. Do współczesnej psychologii i
psychoterapii wprowadził je niemiecki terapeuta Bert Hellinger, który
obserwując zachowania i praktyki lecznicze rdzennych plemion
afrykańskich, odkrył procesy rządzące systemami rodzinnymi i szerszymi
grupami społecznymi. Metoda ta powstała z jego osobistych doświadczeń,
obserwacji oraz długoletnich studiów w zakresie psychodramy, dynamiki
grupowej, terapii Gestalt , oraz teorii systemowych.
Ustawienia systemowe pomagają zobaczyć obraz rodziny i odnaleźć uwikłania w losy przodków. Pozwalają również uruchomić siły przywracające pierwotny ład i porządek. Służą przywracaniu harmonii, spojrzeniu z szacunkiem na swoją rodzinę dzięki czemu możliwe jest uzyskanie takich celów jak udany związek, poprawa relacji rodzinnych, satysfakcji z życia, poprawa zdrowia, zapoczątkowanie zmiany w systemie w kierunku równowagi.
Każdy z nas jest głęboko związany ze swoją własną rodziną i
rodzicami, rodzeństwem i przodkami. Czasem trudno jest to zauważyć,
ponieważ powierzchownie często wygląda to zupełnie inaczej. Powiązania z
własną rodziną, podobieństwa i wspólne sprawy wykraczają znacznie
ponadto ,co zwykle sobie uświadamiamy .Historia rodziny ma większy wpływ
na nasze obecne życie ,niż moglibyśmy przypuszczać…
Rodzina, w której przychodzimy na świat, jest systemem, który oddziałuje na nas od pierwszych chwil życia. Jego działanie na nasz dalszy rozwój może być zarówno wspierające, jak i ograniczające czy destrukcyjne. Nie potrafimy cieszyć się życiem, gdy doświadczy nas trudny los, na przykład przez nagłą lub przedwczesną śmierć członka rodziny, ciężkie choroby, wielką winę lub wykluczenie kogoś należącego do systemu rodzinnego. Może się zdarzyć, że w wyniku takich wydarzeń chorujemy psychicznie lub fizycznie, rozpadają się nasze związki albo nasze dzieci mają poważne problemy.
Dzięki metodzie ustawień rodzinnych mamy możliwość przyjrzeć się systemowi rodzinnemu – jego chorobowym aspektom i działaniu na nas. Poznanie i doświadczenie tego daje nam szansę znalezienia rozwiązania. W ustawieniach wykonuje się krok w kierunku harmonii rodziny.
Na czym polega ta metoda?
Metodą ustawień można pracować indywidualnie lub grupowo.
Ustawienia grupowe odbywają się w obecności wielu osób, z których część aktywnie uczestniczy w ustawieniu, a pozostałe są obserwatorami. Prowadzący sesję terapeuta zadaje klientowi podstawowe pytania, dotyczące jego rodziny. Interesują go tylko sprawy najważniejsze, takie jak narodziny, śmierć, małżeństwo czy choroba. Potem spośród obecnych na warsztacie, klient wybiera osoby, które będą reprezentować członków jego rodziny, a następnie ustawia je w przestrzeni, zgodnie z własnym odczuciem.
Chodzi nie tylko o żyjących członków rodziny, ale także o zmarłych oraz tych, którzy z jakichś względów są w rodzinie zapomniani. Liczą się także poprzedni partnerzy i małżonkowie. Wszyscy oni w tym samym stopniu uczestniczą w układzie, który ma wpływ na życie klienta. Ten wpływ ujawnia się w trakcie ustawień. Okazuje się, że z samego umiejscowienia osób w przestrzeni można odczytać komunikat dotyczący istniejących między nimi relacji. Potem terapeuta dokonuje stopniowych zmian w tym układzie, a reprezentanci mówią o swoich emocjach z tym związanych. Klient przygląda się temu z boku, dostrzegając powoli, gdzie leży źródło jego problemu.
Ustawienia indywidualne polegają na wykorzystaniu przestrzeni w której klient ustawia swoją rodzinę (firmę, zespół itd.) przy pomocy małych figurek, kartek lub innych rekwizytów. Przedmioty te reprezentują osoby z systemu klienta. Dzięki ustawieniu klient uzyskuje głęboki wgląd na temat zgłaszanego problemu. Praca ustawieniowa pozwala wypłynąć na powierzchnię nieświadomej wiedzy dotyczącej praprzyczyny problemu oraz inicjuje proces konstruktywnych zmian. Ustawienie oddziałuje na dwu poziomach, to znaczy powoduje zmiany zarówno w umyśle klienta jak i w systemie
Co warto wiedzieć przed ustawieniem?
Ustawienie nie jest żadną ogólną prawdą, wyrocznią ani obrazem spirytualistycznym. Jest odbiciem naszego osobistego obrazu pewnej sytuacji. Może nią być kwestia rodzinna, jakiegoś związku czy sprawa zawodowa albo dostęp do otwartego pytania. Jest to zawsze nasz osobisty, podświadomy obraz jakiejś sytuacji. I tak dwoje dzieci pochodzących z jednej rodziny może mieć zupełnie inne wewnętrzne obrazy swojej rodziny czy też kilku pracowników całkowicie różne osobiste obrazy firmy, w której pracują. Ustawienie systemowe daje nam możliwość ustawić nasz wewnętrzny obraz za pomocą przedstawicieli i z pomocą doświadczonej osoby prowadzącej ustawianie zobaczyć oraz poznać odzwierciedlenie naszej wewnętrznej rzeczywistości, do której nie mamy dostępu za pośrednictwem naszego umysłu
Ważne, by mieć kompetentnego prowadzącego (terapetę/trenera), który pomoże zrozumieć obraz ustawiony przez przedstawicieli. Następnie ważne jest, by podkreślić, że jest to osobisty, podświadomy, wewnętrzny obraz osoby.
Jednak czasami zdarza się, że wszystko pójdzie szybko. Wgląd, który czasem nas przestraszy albo którego nie rozumiemy, czasem szybko zadziała. Nie powinno się jednak liczyć na cud lub czary. Droga zmiany nigdy nie jest łatwa i wymaga od nas odwagi do poznania nieznanego, które nas oczekuje.
Dla kogo ta metoda?
Dla wszystkich zainteresowanych pracą w obszarze własnych problemów emocjonalnych, zdrowotnych, rodzinnych, interpersonalnych, zawodowych i innych, zainteresowanych rozwojem osobistym.
Metodę wykorzystuje się w psychoterapii, w pracy grupowej z dorosłymi (systemowe ustawienia rodzin), w terapii indywidualnej , w poradnictwie indywidualnym (dzieci, młodzież i dorośli) i rodzinnym, w doradztwie i zarządzaniu (ustawienia organizacyjne), w superwizji.
Stanowi ona okazję do nowego, głębszego spojrzenia na własne trudności zarówno dla osób ustawiających, jak i uczestniczących bez własnego ustawienia (w roli obserwatorów).
Chętnych do przyjrzenia się własnemu systemowi rodzinnemu zapraszamy na warsztaty lub konsultacje indywidualne.
Anna Lesman
psycholog
