… Czytanie książek  to najpiękniejsza zabawa, jaką sobie ludzkość wymyśliła…

Wisława Szymborska

Co mogą zrobić dorośli, aby dzieci polubiły czytanie. Zapraszamy na cykl porad opracowanych przez terapeutów PPP na podstawie literatury i własnych doświadczeń.

Część I

Rozwijanie pasji czytania u dzieci

Dzieci mają wrodzone pragnienie zdobywania wiedzy i nowych umiejętności, w związku z tym warto zaszczepić w nich przekonanie, że czytanie książek jest doskonałą okazją do wzbogacania wiedzy. Czytanie książek umożliwia rozwój czynności intelektualnych, stymuluje wyobraźnię, doskonali pamięć, angażuje rozumowanie, a także rozwija kompetencje komunikacyjne do wyrażania własnych poglądów i myśli, wpływa także na poszerzenie zasobu słownictwa.

D. Butler – nowozelandzka specjalistka w dziedzinie nauki czytania uważa, że motywacja, chęć do czytania rozwija się już od wieku niemowlęcego poprzez doświadczanie „wspólnego” czytania książek z rodzicami (…) stale miej pod ręką dziecięce książki i pokazuj je swojemu dziecku od dnia  narodzin; okładki książeczek Twojego dziecka powinny kolorowe, ponieważ niemowlę uczy się skupiać wzrok na znajdujących się tam obrazkach; dzięki tego rodzaju zabawom wyzwala się u dziecka wewnętrzna potrzeba nauki czytania (…)

Terapeuci pedagogiczni również zauważają, że uczniowie z silną wewnętrzną motywacją szybciej uczą się czytać (Cackowska 1984).

Strategia wdrażania dziecka do nauki czytania powinna być zatem przemyślana i odpowiednia do wieku dziecka.

U dzieci w okresie przedszkolnym  można zaobserwować  wyjątkowy moment, kiedy cieszą się z tego, że wkrótce same nauczą się czytać. Jednak to, czy dziecko polubi czytanie, czy stanie się ono najpiękniejszą zabawą, w dużej mierze zależy od działań podejmowanych przez dorosłych: rodziców i nauczycieli.

Oto kilka wskazówek przeznaczonych dla rodziców i nauczycieli na temat organizowania głośnego czytania dzieciom w wieku przedszkolnym.

  • Dobrze jest wyznaczyć stałą porę głośnego czytania, np. w przedszkolu po obiedzie, w domu – wieczorem, zanim dziecko położy się spać. Dziecko może wtedy „nastawić się” na słuchanie, bo przewiduje, że będzie to miłe wydarzenie (dorosły czyta, a ono słucha i oczami wyobraźni śledzi fabułę);
  • Ważne jest otoczenie, w którym odbywa się czytanie – należy je tak zorganizować, aby było wygodnie zarówno czytającemu jak i słuchającemu; powinno też być cicho, aby dorosły i dziecko mogli się należycie skupić;
  • Do głośnego czytania  należy wybierać książki odpowiednie do wieku dzieci, mając na uwadze zainteresowania dziecka oraz  poziom jego rozumienia. Nie mogą to być zbyt długie teksty. Jeżeli opowiadanie jest dłuższe należy je sensownie podzielić na fragmenty i zaznaczyć miejsca, w których można przerwać czytanie … do następnego razu;
  • Przed przystąpieniem do czytania  dzieci oglądają okładkę oraz obrazki znajdujące się w książce i wspólnie z rodzicami rozmawiają, o czym może ona opowiadać. Motywuje to dzieci do skupienia się i uważnego słuchania.
  • Codzienna porcja czytania i słuchania musi być dostosowana do czasu,          w jakim dzieci mogą w skupieniu słuchać (nie jest to związane z wiekiem, lecz z treningiem uważnego słuchania). Jeżeli dzieci przejawiają pierwsze symptomy  zmęczenia, znużenia i słabnie ich zainteresowanie trzeba przerwać czytanie i powiedzieć: Jutro dowiemy się, co był dalej…. zapewne będą z zainteresowaniem na to czekały.
  • Trzeba zadbać o aktorską prezentację utworu: czytając dostosowywać głos do opisywanych wydarzeń – niektóre fragmenty czytać głośno, niektóre cicho, podekscytowanym lub zdziwionym głosem itd.
  • Jeżeli w czytanym tekście pojawią się trudniejsze słowa lub zwroty, nie trzeba przerywać czytania; dzieci z kontekstu domyślą się, o co chodzi. Wyjaśnianie trudniejszych słów za pomocą innych „łatwiejszych” nie ma większego sensu. Jeżeli jednak po zakończeniu czytania dzieci pytają o trudniejsze zwroty           i słowa, należy spełnić ich oczekiwania.
  • Po zakończonym czytaniu, konieczna jest rozmowa z dzieckiem.
  • Jeżeli któreś z opowiadań lub baśni szczególnie podobało się dzieciom, trzeba je czytać wielokrotnie. Chodzi o to, aby dzieci bardziej mogły identyfikować się z bohaterami i ich przygodami. Dzieciom podoba się to, że mogą przewidzieć, co będzie dalej. Sprzyja to rozwijaniu ich wyobraźni oraz kształtowaniu zainteresowań czytelniczych.



Opracowano na podstawie:

  1. P. Schiller w publikacji Wczesne czytanie. Gry, zabawy, ćwiczenia i piosenki, które obudzą w dzieciach zainteresowanie czytaniem( Wydawnictwo K.E. LIBER, Warszawa 2005)
  2. M. Cackowska, Nauka czytania i pisania w klasach przedszkolnych, Warszawa 1984
  3. M. Bogdanowicz, A. Adryjanek, M. Rożyńska, Uczeń z dysleksją w domu. Poradnik nie tylko dla rodziców, Gdynia 2011

Autorzy:

Aleksandra Ekert
Maria Kościelniak
Monika Nachmann