Rodzice zgłaszający do Poradni dzieci z trudnościami w opanowaniu prawidłowej pisowni, jako rodzaj stosowanych w domu działań naprawczych mających pomóc pokonać trudności dziecka,  wskazują na dyktando.  Sygnalizują równocześnie, że ta forma pracy nawet jeżeli prowadzona jest systematycznie, nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Otóż warto wiedzieć, że tradycyjne dyktando pełni  funkcję sprawdzającą. Jest ono ostatnim ogniwem w procesie uczenia się poprawnej pisowni i nie kształci umiejętności prawidłowego zapisu słowa,  jest raczej  narzędziem  służącym do oceny tej umiejętności.

Ćwiczenia które przynoszą dobre efekty to ćwiczenia, w których dziecko korzysta z prawidłowego wzorca i wytwarza prawidłowe połączenia wzrokowo-ruchowe. Do zapamiętania wzorca wyrazów używamy pamięci wzrokowej oraz pamięci  motorycznej. Wrażenia wzrokowe utrwalone poprzez ruch ręki w czasie pisania prowadzą do powstania wyobrażenia wzrokowo-motorycznego. Ważne jest aby wprowadzane słowa były zapisywane poprawnie, gdyż zgodnie z prawem pierwszej reakcji, zapis nowo poznanych słów ma tendencję do utrwalania się w pamięci piszącego.

Do ćwiczeń w pisaniu stwarzających warunki do zapamiętania prawidłowego wzorca wyrazów należy dyktando zapobiegawcze. Przeprowadzenie tego rodzaju dyktanda polega na tym, że dziecko zapoznaje się z jego treścią przed podyktowaniem.  Po zapoznaniu się z  tekstem, przeprowadzana jest  analiza trudnych wyrazów prowadzona równolegle z ćwiczeniami  utrwalającymi  poprawne  wzorce wyrazów. Przykładowe ćwiczenia tego rodzaju:

  • pisanie po śladzie graficznym wyrazu. Dziecko stara się wodzić po wyrazie jednym ruchem ręki bez odrywania ołówka od papieru, aż do chwili napisania całego wyrazu
  • uzasadnianie pisowni danego wyrazu -przywoływanie zasady pisowni
  • tworzenie rodziny wyrazów
  • przedstawianie wyrazów w formie graficznej-celem jest przekładanie wyrazów na obraz, stwarzanie możliwości odwoływania się do wyobrażeń umysłowych.

Dyktando zapobiegawcze jest najczęściej stosowane w przypadku starszych dzieci, ale z powodzeniem można je wykorzystywać  w pracy z młodszymi   dziećmi dostosowując słownictwo i poziom trudności tekstu do możliwości percepcyjnych dziecka.

Przygotowała: Alina Dziędziura, Bożena Zbierzak

Źródło: B. Zakrzewska, Żeby pisać ortograficznie G. Wąsowicz- Kurzeja (opracowanie): Dysleksja, dysortografia, dysgrafia, poradnik