Wybór szkoły ponadpodstawowej czy zawodu jest w przypadku młodych ludzi pierwszą poważną decyzją w ich życiu, a ta decyzja do łatwych nie należy. Rzadko się zdarza, że w wieku czternastu czy piętnastu lat dziecko dokładnie wie, co chce robić w przyszłości. Tylko nieliczne jednostki od najmłodszych lat mówią o zainteresowaniu konkretnym zawodem i realizują konkretne marzenia. Podjęcie trafnej decyzji przez młodzież jest niezwykle trudnym zadaniem.
Rodzice często zastanawiają się jak pomóc swoim dzieciom wybrać właściwą drogę zawodową. Pamiętajcie drodzy Rodzice, że to Wy jesteście najważniejszymi osobami w życiu waszych dzieci i pełnicie znaczącą rolę w podejmowaniu przez nich decyzji. Jesteście dla nich pierwszymi doradcami zawodowymi i to od Was również zależy jaką drogę życiową obierze dziecko. To Wy rodzice najlepiej znacie swoje dzieci – wiecie jacy są, co lubią, jakie mają zdolności czy zainteresowania. Dzięki tej wiedzy możecie ułatwić podjęcie decyzji o dalszym kształceniu swoim dzieciom i sprawić, że w przyszłości będą szczęśliwe i spełnione w pracy. Możecie odwołać się także do swoich doświadczeń.
Oto kilka praktycznych wskazówek, jak wspierać dziecko:
– aktywnie słuchaj – poświęć czas i wysłuchaj co chce powiedzieć Ci dziecko na temat swoich wyborów czy planów. Odłóż inne czynności (mycie naczyń, gotowanie, przeglądanie Internetu w telefonie, itp.) i skup się na rozmowie
– rozmawiaj, nie prowadź monologu – nie narzucaj dziecku swoich racji, nie oceniaj tego co mówi („opowiadasz głupoty”, „nic nie wiesz”). Prowadź z dzieckiem dialog na temat jego planów: dlaczego chce iść do tej szkoły, co wpłynęło na jego wybór, czy jest pewne, że to odpowiedni kierunek kształcenia? Rozważcie za i przeciw takiego wyboru, plusy i minusy kształcenia w danej szkole/na danym kierunku
– nie krytykuj, wspieraj – nie oceniaj wyborów swojego dziecka. Postaraj się dowiedzieć co go skłoniło do takiego wyboru
– nie mów: Sam zdecyduj, co będziesz robić, ja Ci szkoły nie wybiorę, to twoje życie”. Mimo, iż nastolatkowie lubią decydować o sobie, to wybór szkoły czy kierunku kształcenia jest dla nich trudnym zadaniem. Pozostawieni bez pomocy mogą odczuwać osamotnienie, niepewność, a także mieć przeświadczenie, że nie zależy Ci na ich przyszłości
– rodzinne tradycje – w niektórych rodzinach zawód jest rodzinną tradycją przekazywaną z pokolenia na pokolenie, co ułatwia dziecku podjęcie decyzji odnośnie dalszego kształcenia. Zawód lekarza czy prawnika daje prestiż społeczny, jednak, gdy predyspozycje dziecka są inne, nie wywieraj presji i nie zmuszaj go do nauki czegoś, co go nie interesuje. Jeżeli będzie wykonywać wybrany przez siebie zawód z pasją, będzie mieć szansę na zdobycie uznania i uzyskiwania dobrych zarobków
– dokonaj wspólnie z dzieckiem analizy jego potencjału – jakie ma mocne strony, z jakich przedmiotów szkolnych zdobywa dobre oceny, których lubi się uczyć; jakie ma zainteresowania, co lubi robić w wolnym czasie
– mierz siły na zamiary – nie wywieraj na dziecku presji, że musi skończyć prestiżową szkołę. Wybierzcie szkołę, w której dziecko będzie mogło się rozwijać, zdobywać wiedzę na miarę swoich możliwości, a nie tę, gdzie piętrzące się trudności i wymagania niemożliwe do spełnienia wpłyną na dobrostan psychiczny dziecka. System edukacji w Polsce umożliwia kształcenie na kolejnych szczeblach edukacji (po szkole branżowej można podjąć dalszą naukę i zdać maturę)
– wspólnie przeanalizujcie ofertę szkół w Twoim mieście oraz okolicy – sprawdźcie jakie są możliwości kształcenia oraz jakie kierunki proponują. Jak długo trwa nauka w danym typie szkoły, a także jakie są kierunki dalszego rozwoju
– dowiedzcie się jakie obowiązki zawodowe czekają osobę wykonującą dany zawód – jak wygląda zatrudnienie, płaca oraz możliwości rozwoju w danej branży. Czy w Twojej okolicy jest zapotrzebowanie na dany zawód?
– uświadom dziecku, że szkoła, którą wybierze kolega czy koleżanka niekoniecznie musi być dobrym wyborem dla niego. Być może koleżanka świetnie radzi sobie z językami obcymi i postanowiła zostać stewardessą, a dla Twojego dziecka porozumiewanie się w obcym języku stanowi trudność i może nie poradzić sobie w tym zawodzie.
Podjęcie decyzji o wyborze szkoły i zawodu nie jest łatwą decyzją, zwłaszcza w tak młodym wieku. Postaraj się pomóc swojemu dziecku w efektywny sposób – słuchaj go bez forsowania własnych pomysłów na jego przyszłość. Pamiętaj, że dziecko otoczone miłością i akceptacją łatwiej podejmuje trudne decyzje. Poza tym, spełnieni zawodowo rodzice czerpiący satysfakcję ze swojej pracy, są najlepszym przykładem właściwego wyboru ścieżki edukacyjno – zawodowej.
Jeżeli Twoje dziecko nadal nie wie jaką szkołę wybrać, trudno mu określić swoje mocne strony, chce się utwierdzić w swoim wyborze, to skorzystaj z pomocy specjalisty!
Zgłoś swoje dziecko na poradę zawodową do Poradni.
Artykuł opracowała: Urszula Oleksy – pedagog, doradca zawodowy
